Άνοια και Διαταραχές Μνήμης
Καραγιώργης Γεώργιος MD, Νευρολόγος

Η Άνοια είναι ένας γενικός όρος που περιγράφει τα συμπτώματα που εμφανίζονται λόγω της έκπτωσης της εγκεφαλικής λειτουργίας και μπορεί να προέλθει από διάφορες νευροεκφυλιστικές νόσους, όπως η νόσος Alzheimer, η ασθένεια του Huntington, η νόσος του Parkinson, κ.α. Το 50 έως 70% των περιπτώσεων άνοιας, προκαλείται από την νόσο Alzheimer.

Οι ασθενείς που πάσχουν από άνοια εμφανίζουν προοδευτική έκπτωση των νοητικών τους λειτουργιών, όπως η μνήμη, η συγκέντρωση, η ομιλία, ο προσανατολισμός, η αντίληψη, καθώς και αλλαγές στην προσωπικότητάς τους.

Ποια είναι τα είδη άνοιας

Όπως αναφέραμε οι παράγοντες εμφάνισης της άνοιας, είναι διάφορες εκφυλιστικές νόσοι του εγκεφάλου, ωστόσο η άνοια μπορεί να οφείλεται και σε εξωγενείς παράγοντες, όπως οι εγκεφαλίτιδες, οι κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις, η έλλειψη βιταμίνης Β12, κ.α. Ανάλογα με το πρωτογενές αίτιο η άνοια μπορεί να κατηγοριοποιηθεί στους εξής τύπους:

Άνοια από Νόσο Alzheimer - Αλτσχάιμερ

Είναι η πιο συχνή αιτία άνοιας και αποτελεί μία μη αναστρέψιμη νευροεκφυλιστική νόσος που προσβάλει ορισμένες περιοχές του εγκεφάλου προκαλώντας την προοδευτική έκπτωση των εγκεφαλικών λειτουργιών, προκαλώντας στον ασθενή προβλήματα μνήμης, συμπεριφοράς και καθημερινής λειτουργίας. Εμφανίζεται σε ηλικιωμένα άτομα αλλά τα πρώιμα σημάδια της νόσου μπορεί να παρουσιαστούν από την ηλικία των 40-50 ετών. Διαβάστε αναλυτικά για το Alzheimer εδώ.

Αγγειακή άνοια

Προκαλείται από ισχαιμικά εγκεφαλικά επεισόδια, στενώσεις ή αποφράξεις των μικρών αρτηριών του εγκεφάλου με αποτέλεσμα την ανεπαρκή κυκλοφορία του αίματος στον εγκέφαλο.

Μετωποκροταφική άνοια ή νόσος του Pick

Προκαλείται από τον θάνατο των νευρικών κυττάρων και την συρρίκνωση του εγκεφαλικού ιστού στις περιοχές του κροταφικού και μετωπιαίου εγκεφαλικού λοβού, λόγω της παθολογικής συσσώρευσης της πρωτεΐνης Ταυ. Μπορεί να εμφανιστεί ακόμη και σε νεαρές ηλικίες.

Μεικτή άνοια

Προκαλείται από την συνύπαρξη δύο ή περισσοτέρων τύπων άνοιας.

Άνοια με σωμάτια Lewy

Τα σωμάτια Lewy (σωμάτια Λούι), αποτελούν μη φυσιολογικές συγκεντρώσεις α-συνουκλεΐνης πρωτεΐνης μέσα στα νευρικά κύτταρα του εγκεφάλου, προκαλώντας τον εκφυλισμό τους και την εμφάνιση κινητικών και νοητικών διαταραχών στον ασθενή. Η παρουσία σωματίων Lewy είναι χαρακτηριστικό της Νόσου Parkinson.

Ωστόσο εάν τα σωμάτια Lewy εμφανιστούν πριν τα κινητικά προβλήματα, τότε η άνοια χαρακτηρίζεται ως άνοια με σωμάτια Lewy. Εάν τα σωμάτια Lewy εμφανιστούν ταυτόχρονα με τα κινητικά προβλήματα, τότε η άνοια χαρακτηρίζεται ως άνοια Πάρκινσον.

Άνοια Πάρκινσον

Προκαλείται από την αλλοίωση και την νέκρωση του 70 με 80% των ντοπαμινεργικών νευρώνων που παράγουν την ντοπαμίνη. Η ντοπαμίνη είναι ένας από τους σημαντικότερους νευροδιαβιβαστές που βοηθά να μεταφέρονται τα σήματα μεταξύ των νευρικών κυττάρων του εγκεφάλου για τον έλεγχο της κίνησης, της ισορροπίας, κ.α. Η μείωση των επιπέδων της ντοπαμίνης οδηγεί στα νοητικά και κινητικά συμπτώματα της άνοιας και του Πάρκινσον. Η παρουσία των σωματίων Lewy είναι χαρακτηριστικό της νόσου. Διαβάστε αναλυτικά για το Πάρκινσον εδώ.

Άλλες μορφές άνοιας

Μπορεί να προκληθούν από εγκεφαλίτιδες, τοξικές εγκεφαλοπάθειες, κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις, υδροκέφαλο φυσιολογικής πίεσης, ηλικιακή γήρανση, έλλειψη βιταμίνης Β12 και υποθυρεοειδισμό.

Ήπια Νοητική Διαταραχή

Δεν είναι τύπος άνοιας, αλλά η ήπια εξασθένηση της μνήμης.

Συνήθως εμφανίζεται στους ηλικιωμένους και δεν είναι απαραίτητο ότι στο μέλλον θα παρουσιάσουν άνοια.

Άνοια, Νόσος Alzheimer, Αλτσχάιμερ, νευρολογος καραγιώργης

Ποια είναι τα συμπτώματα της άνοιας

Τα συμπτώματα της νόσου εξελίσσονται αργά και προοδευτικά, ενώ διαφέρουν από άτομο σε άτομο.

Στην αρχή ο πάσχων δεν καταλαβαίνει τα πρώιμα συμπτώματα, ενώ τα άτομα στο περιβάλλον του εντοπίζουν σημεία, όπως:

να επαναλαμβάνει τα ίδια πράγματα στην ίδια συζήτηση
να ξεχνάει πρόσφατα γεγονότα
να ξεχνάει ονόματα ανθρώπων και τοποθεσιών
να χάνει προσωπικά αντικείμενα
να δυσκολεύεται να προσανατολιστεί, κ.α.

Καθώς εξελίσσεται η νόσος ο ασθενής εμφανίζει επιδείνωση της μνήμης του, αδυναμία στην κατανόηση, δυσκολία στην έκφραση και τον προσανατολισμό, καθώς και κινητικά προβλήματα.

Ο ασθενής εμφανίζει καταθλιπτικές διαταραχές και μειωμένη ικανότητα στην διεκπεραίωση καθημερινών εργασιών, όπως τα ψώνια, το μαγείρεμα και η ατομική του φροντίδα. Παράλληλα εμφανίζει σύγχυση, πχ δεν ξέρει τι ημέρα είναι, αϋπνία, εκνευρισμό, εμμονές, καχυποψίες, ακόμη και ψευδαισθήσεις.

Στα τελευταία στάδια της νόσου ο ασθενής δεν μπορεί να αντιληφθεί το περιβάλλον στο οποίο βρίσκεται και να αναγνωρίσει τα οικεία του πρόσωπα. Ακόμη δεν μπορεί να αυτοεξυπηρετηθεί καθώς έχει προβλήματα στην κινητικότητα του και στην βάδιση.

Η επιδείνωση του ασθενούς είναι αναπόφευκτη με αδυναμία στην κατάποση και εμφάνιση πλήθους παθολογικών νοσηροτήτων, όπως καρδιαγγειακές και αναπνευστικές ανεπάρκειες. Στο τελευταίο στάδιο ο ασθενής βρίσκεται σε προθανάτια κατάσταση.

Πως γίνεται η διάγνωση της άνοιας

Ο νευρολόγος μπορεί να αξιολογήσει με κατάλληλες δοκιμασίες τις λειτουργίες του ασθενούς όπως η μνήμη, η συγκέντρωση, η προσοχή, και άλλες ικανότητες και δεξιότητες.

Παράλληλα ο νευρολόγος θα παραπέμψει τον ασθενή σε εργαστηριακό και νευροαπεικονιστικό έλεγχο, ώστε να αποκλεισθούν άλλα αίτια ή νοσηρότητες.

Ποια είναι η θεραπεία και η αντιμετώπιση της άνοιας

Ο θεραπευτικός στόχος είναι η επιβράδυνση της νόσου με την χορήγηση φαρμάκων όπως οι αναστολείς της ακετυλοχολινεστεράσης (AChE) και οι ανταγωνιστές του υποδοχέα NMDA. Παράλληλα ο γιατρός μπορεί να χορηγήσει αντικαταθλιπτικά και αντιψυχωσικά φάρμακα.

Υποστηρικτικές θεραπείες με λογοθεραπεία και εργοθεραπεία, συμβάλουν στην βελτίωση των συμπτωμάτων του ασθενή.

Σε αναστρέψιμες άνοιες, όπως λόγω έλλειψης βιταμίνης Β12, υποθυρεοειδισμού, κ.α., η θεραπεία επικεντρώνεται στην πρωτοπαθή αιτία.

Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου στην εμφάνιση άνοιας

Ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 αποτελεί ισχυρό παράγοντα κινδύνου για την εμφάνιση τόσο της νόσου του Αλτσχάιμερ όσο και της αγγειακής άνοιας. Άλλοι παράγοντες είναι:

Τα καρδιαγγειακά νοσήματα
Η αρτηριακή υπέρταση
Οι δυσλιπιδαιμίες
Η κατανάλωση αλκοόλ και η χρήση ουσιών
Οι διαταραχές του θυρεοειδούς
Η κατάθλιψη
Η κληρονομικότητα
Η γήρανση
Η έλλειψη βιταμινών B & D

Συμπερασματικά

Βασικός στόχος του νευρολόγου είναι να αναχαιτίσει (όσο μπορεί) και να επιβραδύνει την εξέλιξη της άνοιας. Με εξατομικευμένες φαρμακευτικές αγωγές θα προσπαθήσει να βοηθήσει τον ασθενή να διατηρήσει τη μνήμη, την σκέψη και τις άλλες λειτουργίες του σε καλά επίπεδα. Τόσο ο ασθενής όσο και οι οικείοι του, πρέπει να βρίσκονται σε στενή συνεργασία με τον νευρολόγο τους ώστε να υπάρχει η κατάλληλη ιατρική και ψυχολογική υποστήριξη.

Καλέστε με στο 697 1895 259, ώστε να σας ενημερώσω πληρέστερα για την άνοια και να σας απαντήσω σε όλες σας τις απορίες.

Καραγιώργης Γεώργιος Νευρολόγος

ΡΩΤΗΣΤΕ ΤΟΝ ΓΙΑΤΡΟ

Στείλτε την ερώτηση σας για οποιοδήποτε προβληματισμό έχετε σχετικά με το νευρολογικό σας θέμα και θα σας απαντήσω άμεσα.

Φόρμα επικοινωνίας

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΤΕ ΤΟ ΡΑΝΤΕΒΟΥ ΣΑΣ

Βασικό μου μέλημα είναι να προσφέρω αποτελεσματικές υπηρεσίες τόσο στην πρόληψη, όσο και τη θεραπεία των νευρολογικών παθήσεων.
Καλέστε για το ραντεβού σας στο 210 74 40 300.
Για έκτακτο ή επείγον περιστατικό καλέστε τον Ιατρό στο 697 1895 259.

Επίσης μπορείτε να προγραμματίσετε το ραντεβού σας μέσω του Doctoranytime και του Instadoctor

Προγραμματίστε το ραντεβού σας

ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΚΑ ΝΕΑ